به گزارش راسخون، رئیس کمیسیون انرژی مجلس دلایل کمبود گاز را عدم صرفه جویی ازسوی مردم و نبود مدیریت منسجم در حوزه انرژی دانست و گفت: راه مقابله با آلودگی ناشی از سوختن مازوت حذف این سوخت نیست بلکه باید مسئله فیلترینگ در نیروگاه‌ها جدی گرفته شود.

فریدون عباسی در گفت‌وگو با خانه ملت در پاسخ به این سوال که چگونه ممکن است ایران به عنوان دومین دارنده منابع گازی جهان با کمبود گاز مواجه شود؟، توضیح داد: اگرچه ایران دارنده دومین منابع گازی جهان است اما این دلیلی بر بی‌نیازی ما از گاز نمی‌شود چراکه تا مادامی که این گازها استخراج نشوند ما فقط عنوان دارنده دومین منابع گازی جهان را یدک می‌کشیم، درواقع اگر آینده‌نگری وجود نداشته باشد و سرمایه‌گذاری مناسب در جهت استخراج صورت نگیرید این منابع در حالت بالقوه باقی مانده و بالفعل نمی‌شوند.
 

ضرورت سرمایه‌گذاری در بخش استخراج گاز



 
نماینده مردم کازرون و کوهچنار در مجلس شورای اسلامی بر ضرورت سرمایه‌گذاری در بخش بالادستی یا همان استخراج گاز تاکید کرد و افزود: در ادامه باید به سوالی مبنی بر اینکه قصد داریم از این گاز استخراج شده به ارزش‌افزوده برسیم یا آن را بسوزانیم پاسخ داد.

وی ادامه داد: از آنجا که گاز سوخت تمیزی است و هنگام سوختن دودی از آن خارج نمی‌شود با سرمایه‌گذاری بسیار از طریق لوله‌کشی به دورترین نقاط کشور ارسال می‌شود اما به دلیل استفاده از وسایل گرمایشی غیراستاندارد که اتلاف حرارتی آن‌ها بالا است بخش قابل‌ملاحظه‌ای از این گاز هدر می‌رود، درواقع آنچه هدر می‌رود سرمایه‌گذاری است که برای استخراج و انتقال این صورت گرفته، بنابراین نسبت استخراج با مصرف متعادل نیست.
 

نیروگاه‌ ها مازوت می‌سوزانند تا گاز خانگی قطع نشود

به گفته عباسی علیرغم افزایش تولید گاز نسبت به سال گذشته، به دلیل افزایش مصرف در دوران شیوع کرونا و سرد شدن هوا، با کمبود گاز رو به رو شده و گاز نیروگاه‌ها و صنایع قطع شدند تا گاز خانگی برقرار بماند در این شرایط نیروگاه‌ها مجبور به سوزاندن مازوت و گازوئیل هستند.
 

دلایل کمبود گاز؛ عدم صرفه جویی ازسوی مردم و نبود مدیریت منسجم در حوزه انرژی

وی در ادامه به تشریح دیگر دلایل کمبود گاز در کشور پرداخت و گفت: علاوه‌بر عدم صرفه جویی ازسوی مردم که مصرف سوخت را بالا برده است، تصمیم‌گیری منسجم و فرمانده‌ای واحدی نیز در حوزه انرژی ازجمله تولید و مصرف وجود ندارد به همین دلیل وزارت نیرو و نفت مسئله تولید و مصرف سوخت را در به صورت هماهنگ و در یک راستا مدیریت نمی‌کنند.
 

مازوت چیست ؟



 
 مازوت نوعی نفت کوره به شمار می‌آید که کیفیت پایین و ویسکوزیته بالایی دارد و در نیروگاه‌های حرارتی و موارد مشابه از آن استفاده می‌شود. در اروپا و ایالات متحده، ترکیب مازوت شکسته به گازوئیل تبدیل می‌شود. در گذشته، مازوت برای گرم کردن خانه‌ها در شوروری سابق و شرق دور مورد استفاده قرار می‌گرفت چراکه آن‌ها تجهیزات لازم برای تبدیل مازوت به سایر محصولات پتروشیمی را نداشتند. در کشورهای غربی به کوره‌هایی که از مازوت استفاده می‌کنند، کوره‌های ضایعات‌سوز نیز می‌گویند.
 

اثرات ورود مازوت به محیط زیست چیست؟

ورود مازوت و سایر نفت‌های کوره به محیط زیست آثار مختلفی را به همراه دارند، نفت‌های کوره همچون مازوت از مواد شیمیایی مختلفی تشکیل شده‌اند و هریک نوعی مخلوط متفاوت از دیگری به شمار می‌آید. زمانی که این مواد به خاک یا آب‌های سطحی می‌رسند، بخشی از آن‌ها تبخیر می‌شوند  برخی دیگر نیز به دلیل نشتی مخازن نگهداری آن‌ها در آب و خاک حل خواهند شد.

مواد شیمیایی تبخیر شده می‌توانند در اثر تابش نور خورشید به ترکیبات دیگری شکسته شوند. این اتفاق در اثر فعالیت‌های قارچ‌ها و باکتری‌های داخل آب یا خاک نیز صورت می‌گیرد. این مواد شیمیایی که در خاک و محیط‌های دیگر وجود دارند می‌توانند تا بیش از یک دهه در محیط زیست باقی بمانند. بنزن، تولوئن و زایلین از جمله این ترکیبات سمی هستند.

امروزه ما به روش‌های مختلفی در معرض فرآورده‌های نفتی از جمله نفت کوره و مازوت قرار می‌گیریم. محتمل‌ترین حالت زمانی است که برای گرم‌کردن خانه‌ها از نفت سفید استفاده شود که در گذشته بسیار رواج داشته است. علاوه بر این، از نفت سفید و سایر ترکیبات نفتی به عنوان حلال و پاک‌کننده نیز بهره می‌گیرند. بنابراین در صورت ذخیره و نگهداری این مواد در منزل و تبخیر آن‌ها، احتمال تماس آن‌ها با پوست بسیار زیاد است. علاوه بر این، وجود نیروگاه‌های حرارتی در نزدیکی شهرها و استفاده از مازوت در آن‌ها سبب قرارگیری انسان در معرض ترکیبات حاصل از سوختن ناقص این فرآورده‌ها خواهد شد.

مازوت و سایر سوخت‌ها زمانی که آن‌ها را در هوا تنفس یا این‌که آب‌ و غذای آلوده را مصرف کنید و همچنین به هنگام تماس پوست با این مواد، وارد بدن می‌شوند. همچنین اگر محل کار یا زندگی شما در نزدیکی کارخانه‌ها و نیروگاه‌هایی باشد که از این سوخت استفاده می‌کنند، مازوت و سایر سوخت‌ها وارد بدن می‌شوند.
 

برای جبران کمبود روزانه ۱۱۰ میلیون لیتر سوخت از مازوت استفاده می کنیم 



 
عباسی رئیس کمیسیون انرژی مجلس گفت: کشور در زمان وقوع خاموشی‌های اخیر به ۱۹۳ میلیون متر مکعب گاز نیاز داشت، اما ما می توانستیم ۸۰ میلیون متر مکعب گاز به شبکه تزریق کنیم با این وجود باید برای جبران این کمبود روزانه ۱۱۰ میلیون لیتر سوخت مایع شامل مازوت و گازوئیل داشته باشیم.

وی افزود: در پی سردی هوا ما مجبور به قطع گاز نیروگاه‌ها شدیم تا سوخت شبکه خانگی تامین شود در این شرایط باید مخازن نیروگاه‌ها پر باشد تا با شروع قطعی‌ها روی سوخت مایع شامل مازوت یا گازوئیل سوییچ کنند و این در حالی است که به دستور دادستان نیروگاه‌ها حق استفاده از مازوت را ندارند، ولی در مقابل بنا بر دستورالعمل وزارت نفت نیروگاه‌ها می توانند حدود ۳۰ تا ۳۵ میلیون لیتر مازوت استفاده کنند، چون به آن اندازه که نیاز است گازوئیل نداریم؛ از این رو باید استفاده از مازوت مدیریت می‌شد و آن را در نیروگاه‌های خارج از شهر به کار می‌گرفتیم.

وی تصریح کرد: اگر استفاده از سوخت مازوت قطع شود ۲۵ درصد کشور وارد خاموشی خواهد شد و این در حالی است که در حال حاضر نیز تمام دنیا از این سوخت استفاده می‌کنند؛ البته حوزه انرژی باید در راستای کاهش گوگرد مازوت گام بردارد.
 

چرا گفته می شود مازوت آلودگی به همراه دارد؟

باتوجه به اینکه در همه جای دنیا گاز وجود ندارد، عمدتا سوخت غالب نیروگاه ها زغال سنگ یا نفت کوره است.  کشورهایی همچون آمریکا، استرالیا، روسیه، چین و هند که جزو کشورهای پیشرفته شناخته می شوند، در نیروگاه های خود از نفت کوره و زغال سنگ استفاده می کنند.

طبق اعلام مسوولان، نفت کوره در کلان شهر ها توزیع نمی شود.با این وجود شاهد هستیم که کلان شهرها از جمله تهران بسیار آلوده هستند؛ لذا باید عامل اصلی آلودگی را شناسایی کرد و بعد به دنبال راه چاره بود. برای بررسی این مطلب توجه به نکاتی ضروری است.  با مراجعه به سایت aqms.doe.ir  می توان متوجه شد که وضعیت هوای تمامی شهرهایی که در حال حاضر در  نیروگاه های اطراف آن نفت‌کوره مصرف می شود در محدوده سالم و بعضا پاک قرار دارد. این در حالی است که وضعیت کلانشهرها که حتی قطره‌ای نفت‌کوره در نیروگاه های آن مصرف نمی شود در وضعیت بسیار ناسالم قرار دارد.

نکته دوم، تکنولوژی مورد استفاده در نیروگاه هاست. در کشورهای پیشرفته روی دودکش های نیروگاه تجهیزات رفع آلودگی و فیلتراسیون نصب شده و همین مساله گاز خروجی از نیروگاه ها را تصفیه و فیلتر می کند و مانع از انتشار آلودگی ناشی از سوخت زغال­ سنگ و مازوت در محیط می شود.  در ایران به دلیل اینکه چنین سیستمی وجود ندارد به تمام نیروگاه ها سوخت گاز و گازوئیل تحویل داده می شود.  تنها در برخی از فصول سرد سال به علت کمبود گاز و گازوییل به طور محدود تنها در برخی نیروگاه ها که دور از کلانشهرها هستند، به صورت محدود نفت کوره توزیع می شود که این امر از نظر اقتصادی بهینه نیست ولی به علت به روز نبودن سیستم نیروگاه ها،  کشور مجبور است این ضرر اقتصادی را متحمل شود و اگر قرار باشد کشور به طور اقتصادی مدیریت شود باید نیروگاه ها استاندارد شوند.
 

صادرات ۱.۵ تا ۲ میلیون لیتر نفت کوره در ماه



 
 به گفته کارشناسان انرژی، نفت کوره ایران با گوگرد بالا به راحتی به نیروگاه های دنیا فروخته می شود اما مساله این است که نیروگاه های مصرف کننده آن استاندارد هستند و پس از گوگردزدایی از گازهای احتراق با عملیات فیلتراسیون، ذرات معلق را کاهش می دهند. با این جود مازوت، متهم اصلی آلودگی هوا در ایران شناخته شده است. با نگاه به سایت سامانه پایش کیفیت هوا می توان متوجه شد که شاخص دی­ اکسید گوگرد زیر ۱۰۰ و در نقطه پاک است؛ یعنی مشکل آلودگی هوای تهران فقط گوگرد نیست.

از سوی دیگر آن طور که مسوولان بارها اعلام کرده اند،  در تهران نفت کوره سوزانده نمی شود و گوگرد در مرحله پاک است و مشکل، وجود ذرات معلق است. نفت کوره یکی از سوخت های محبوب دنیا شناخته شده و در شرایط کنونی نیز ایران این فرآورده نفتی را به کشورهای دیگر صادر می کند.
 

چرا طرح فیلتراسیون نیروگاه ها اجرایی نشد؟

در این باره ساناز جعفرزاده، رئیس اداره اچ اس ای شرکت مادر تخصصی برق حرارتی در خصوص اقداماتی که تا کنون برای فیلتراسیون نیروگاه ها انجام شده است، به ایسنا گفت: در یک سال و نیم گذشته یک پروژه تحقیقاتی میان وزارت نیرو، شرکت برق حرارتی و آژانس همکاری های بین المللی ژاپن صورت گرفت تا تکنولوژی های سازگار با محیط زیست در صنعت برق شناسایی شود که نه تنها بخش تولید بلکه سایر بخش ها را نیز تحت پوشش قرار می داد.

وی با بیان اینکه قرار بود جنبه های مختلف رفع معضل آلودگی شناسایی و مشخص شود که این طرح توجیه تکنیکی و به طور کلی قابلیت انجام در چه بخش هایی دارد، اظهار کرد: باید در نظر داشت که همه نیروگاه ها از سوخت مازوت استفاده نمی کنند و تنها ۱۴ نیروگاه در کشور از این فرآورده نفتی برای تولید برق استفاده می کنند.


منبع:
1.انتخاب /فریدون عباسی: روشنفکران و هنرمندان که با سوختن مازوت مخالفند حاضرند قطع برق ۲۵ درصد از مناطق کشور را بپذیرند؟ / عدم صرفه جویی مردم از دلایل کمبود گاز است 
2.ایسنا / مازوت چیست و چه ضررهایی دارد؟
3.دنیای اقتصاد / همه چیز درباره استفاده از مازوت در ایران
4.دیده بان ایران / فریدون عباسی: اگر از سوخت مازوت استفاده نکنیم ۲۵ درصد کشور وارد خاموشی می شود